Doğal, belirli bir ölçünün üzerinde mineral içeren kaynak sularının insanlarda fizikî ve ruhsal gevşeme ve zindelik sağladığı eski çağlardan beri biliniyor…
Kaplıca istikametinden varlıklı bir potansiyele sahip olan ülkemizde pek çok hasta termal sularla şifa buluyor. Lakin toplumumuzda ‘’termal suyun her sıkıntıya deva olduğu’’ niyeti hakim.
Oysa herkes için tıpkı faydası sağlamayan kaplıcalardan şuurlu faydalanılması gerektiğinin altını çizen Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Nafiz Akman, bu mevzuda dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle anlattı:
Prof. Dr. Nafiz Akman
Sağlık denetimi şart
Özellikle kalp-damar sistemi hastalığı olanlar, yakın vakitte kalp krizi/iskemik kalp hastalığı geçirenler, denetim altında olmayan kalp yetmezliği olanlar, denetimsiz hipertansiyonu ve/veya diyabeti, beyinde dolanım sorunu, bariz varisi, iltihabi romatizması ve ateşli hastalığı olanlar, doktora istişareden kaplıcaya gitmemelidir.
Kaplıca krizi yaşanabilir
Kaplıca ya da daha geniş kapsamlı olarak Spa (Sanus Per Aquam) tedavisi, latince “suyla gelen sağlık’’, ‘’su ile tedavi” manalarını taşır.
Pek çok bireye yarar sağlayan kaplıca tedavileri ne yazık ki genel sıhhat durumu bilhassa yüksek ısıdaki su banyolarına dayanamayacak hastalar için şu tehlikeleri taşır:
– Ani tansiyon düşmesi yahut çıkması, nefes darlığı, çarpıntı, sersemlik yahut şuur bozuklukları yapabilir.
– Birtakım bireylerde sempatik hudut sistemi etkilenmesine bağlı “Kaplıca krizi” denen durum (huzursuzluk, uykusuzluk, bulantı-kusma-baş ağrıları, çarpıntı, ateş, terleme, titreme vb ile seyreder) meydana gelebilir.
– Bilhassa kalp-damar ve teneffüs sistemi hastalığı olan şahıslar, ağır ısı ve buhara maruz kaldıklarında çarpıntı/kalp ritmi sıkıntıları, nefes darlığı, tansiyonda ani oynamalar ve şuur değişiklikleri ile kalp yetmezliği, hatta kalp krizi ve beyinde beslenme bozukluğuna kadar gidebilen sorunlar yaşayabilir.
– Epilepsisi olan hastalar atak geçirebilir, boğulma riski gelişebilir.
– Denetimsiz yahut ileri diyabeti olanlar fenalaşabilir.
– Sönme durumunda olan romatizmal hastalıklar aktive olabilir.
– Varise bağlı damar ağrıları artabilir, varisler genişleyip, berbatlaşabilir.
– İltihaplı romatizmalar etkin hale gelebilir.
– İdrar yolu, bağırsak, teneffüs sistemi, cilt, kulak ve göz enfeksiyonları görülebilir.
NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Kaplıcada dikkat edilmesi gereken konular şöyle sıralanabilir:
– Kalp-damar hastalığı olanlar ve tansiyon ilacı kullananlar her banyo öncesi ve sonrası, sağlıklı bireyler ise birinci gün ve rahatsızlık hissettiklerinde kan basınçlarını ve nabızlarını denetim ettirmelidir.
– Her ne kadar bu mevzuda bilimsel data olmasa da, klasik kaplıca-kür tedavilerinin 10 ila 20 gün sürdürülmesi önerilir
– Suyun sıcaklığı 40 derecenin üzerinde olmamalıdır.
– Kesinlikle hijyenik şartlar sağlanmalıdır.
– Ateşi ya da ishali olanlar mutlaka kaplıcaya girmemelidir.
– Çok tok ve açken kaplıcaya girilmemelidir.
– Sıcak suda 15-20 dakikadan fazla kalınmamalıdır.
– Günde en fazla iki defa, tercihan bir defa kahvaltıdan 1-2 saat sonra kaplıcaya girilmelidir.
– Kaplıca tedavisi müddetince kâfi sıvı ve elektrolit alımına dikkat edilmelidir.
– Yalnızca hafta sonu için kaplıcaya girip uzun mühlet ve tekraren sıcak suya girip çıkmak, yarardan çok ziyan getirebilir.
– Ateş, uykusuzluk, iştahsızlık, terleme, bulantı, kusma, ishal, çarpıntı, terleme ortaya çıkarsa kaplıcaya orta verilmeli ya da sonlandırılmalıdır. Birden fazla hasta, yürüme bozukluklarında, bilişsel fonksiyonlarda ve idrar denetiminde besbelli bir düzgünleşme yaşayabilir.
Bununla birlikte, şantın vakitle tıkanması yahut enfekte olması üzere komplikasyonlar gelişebileceğinden sistemli denetimler ve takip değerlidir.
Kimler için yararlıdır?
Kaplıca tedavisine en uygun hastalar; ek sıhhat sorunu olmayan, geçirilmiş nörolojik/romatizmal hastalık yahut kırık-çıkık üzere travmatik durumlar sonucunda eklem hareketleri kısıtlanmış, yaygın yahut bölgesel ağrısı olan, hareket ya da yürüme zorluğu çeken şahıslardır.
Yaşa bağlı yahut genetik/gelişimsel bozukluklara bağlı oluşmuş kireçlenme/eklem dejenerasyonu olanlar da fayda gören kümelerdir.
Ek sıhhat sorunu olanlar da şayet hastalıkları denetim altında ise ve kaplıca merkezinde ulaşabilecekleri sıhhat profesyonelleri mevcutsa, bu tedaviyi nezaret altında alabilirler.