Prof. Dr. İlber Ortaylı ve müellif Beşir Ayvazoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kültür tarafından düzenlenen “Ayşe Şasa Anma Günleri”ne konuk oldu.
Beyoğlu Sineması’nda gerçekleştirilen, Ali Çalışır’ın yönettiği, kitabıyla tıpkı ismi taşıyan “Bir Ruh Macerası” başlıklı söyleşide Şasa’nın hayatı, kişiliği ve yapıtları konuşuldu.
Prof. Dr. İlber Ortaylı, Şasa’nın keyifli olmayan çalkantılı bir hayat yaşadığını belirterek, “Yaşadığı hayat, Türkiye’ye has bir çalkantıdır. Türkiye iktisadının yükselmesi, yeni hayat usulünün getirilmesi, tıpkı vakitte ekonomik stabilitenin kurulamaması, seçkin, seçkinler nizamının teşekkül edememesi münasebetiyle çöküntüler… Bütün bunları Ayşe Şasa‘nın hayatında görmek mümkün.” dedi.
“Artık tesettüre girmişti, çok büyük bir çaba içindeydi”
Şasa’nın hayatının enteresan bir senaryo olabileceğine işaret eden Ortaylı, “Doğmamız prestijiyle aşağı üst tıpkı neslin mensubuyuz. Birebir etrafa mensup değiliz lakin çok uzak da değiliz. İstanbul’un 1950’den sonra yükselen yeni sınıfının şeklini yaşadığı anlaşılıyor. Bu 1940 doğumluların içinden Türkiye yüksek sınıfının en işe yaramaz adamları ve hatunları çıktığı üzere, çok parlak üyeler de ortaya çıkmıştır.” tabirlerini kullandı.
Suna Kıraç’ın da Ayşe Şasa ile sınıf arkadaşı olduğunu söyleyen Ortaylı, “Suna Kıraç, bugüne kadar Türkiye teşebbüsçü sınıfının en önemli, en çok işini takip eden, en çok eşine rastlanmayan bir üyesidir. Ayşe ile tıpkı sınıfta 11 kızdır bunlar, özellikleri aileleri tarafından seçilmeleridir.” diye konuştu.
Prof. Dr. Ortaylı, 1980’li yılların başında gittiği davette Şasa’yı gördüğünü belirterek, şunları anlattı:
“Baktım, Ayşe Şasa sakin, konuşmuyor. Artık tecerrüt safhasında. Dinliyor, yanıt veriyor, yanıtı kısa kesiyor yahut dikkatle dinliyordu. Geldiği vakit selam verdiği üzere, tıpkı hararetle ve tıpkı ölçüyle ‘Güle güle’ diyordu. Hiçbir şeyi yoktu. Bana kimse tecennün diye bir safha anlatmasın. Ortadan birkaç sene geçti, Ayşe ile tekrar karşılaştık. Artık tesettüre girmişti, çok büyük bir gayret içindeydi.”
Ayşe Şasa’nın eşi senarist ve oyuncu Bülent Oran’ın da uygun bir ressam olduğunu belirten Ortaylı, “Resimlerinden birini şöyle bir beğenecek oldum, pişman oldum. Allah rahmet eylesin, standın en kıyak kesimini bana verdi. Eli açıktı.” dedi.
“Ayşe Şasa, benim için yabancı bir isim değildi”
Yazar Beşir Ayvazoğlu da Şasa’nın yakın dostlarından biri olduğunu ve daima telefonla konuştuklarını söyledi.
İlk evvel Şasa’nın kendisiyle tanışmak istediğini lisana getiren Ayvazoğlu, “Ben olağan başta senaryosunu yazdığı ‘Ah Hoş İstanbul’ üzere birçok sineması seyretmiştim. Ayşe Şasa ismi benim için yabancı bir isim değildi.” sözlerini kullandı.
Yaklaşık 42 sene evvel, Türk ve İslam sanatlarının estetik art planıyla ilgili çalışmalar yaptığı gençlik yıllarında Şasa’nın kendisini aradığını anlatan Ayvazoğlu, “Ayşe Hanım son derece mütecessis, başında daima sorular olan, bilhassa hayatının o dramatik gelişimi içerisinde tarafını ararken okuyan, keşfeden ve merak eden birisiydi. Ben Mustafa Kutlu vasıtasıyla Ayşe Hanım’dan haberdar oldum. Bir gün kendisi beni aradı, çok sevindim, heyecanlandım. Ayşe Şasa üzere ismini bildiğim hatta etrafta efsane üzere dolaşan bir senaristle tanışmak, konuşmak, tartışmak çok beğenilen olacaktı.” halinde konuştu.
Mustafa Kutlu ile bir arada daha sonra 1990’lı yılların başında Şasa’yı ziyarete gittiklerini belirten Ayvazoğlu, “Keşke o gün bir kayıt aygıtımız olsaydı da sohbetimizi kayda almış olsaydık. Rahat konuşuyordu, son derece ikramcıydı, mültefitti ve mütesettirdi. Natürel tesettürü de kendine yakıştırmıştı.” tabirlerini kullandı.
Ziyaretlerinde pek çok bahsin gündeme geldiğini, Şerif Mardin ve İsmet Özel’den de bahsettiklerini lisana getiren Ayvazoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
Ayşe Şasa’nın kardeşi Aziz Şasa, İBB Kültür Dairesi Başkanı Volkan Aslan’ın da katıldığı söyleşide konuşmaların akabinde 1983 üretimi, senaryosunu Ayşe Şasa, Yusuf Kurçenli ve Mahmut Cevher’in kaleme aldığı “Ve Recep ve Zehra ve Ayşe” sineması gösterildi.